Bhastrika Pranayama

भस्त्रिका प्राणायाम

Bhastrika betekent zoveel als “blaasbalg” in het sanskriet. Het lijkt op de beweging van de blaasbalg, met zowel een krachtige uitademing als een krachtige inademing. Het is een oefening die veel energie geeft, de spijsvertering bevordert, slijm uit neus, holten en longen verdrijft, de geest kalm maakt. Uitstekende voorbereiding op concentratie en meditatie. Doe de Kapalabathi ervoor en nadi shodana erna om de werking te versterken.

Er bestaat nogal wat verwarring rondom de benaming en uitvoering van de Bhastrika en Kapalbathi. Ze lijken ook op elkaar.

Verschillen tussen Bhastrika en Kapalbathi.

Beide leggen de nadruk op de uitademing. Kapalbathi heeft een duidelijk snuivende uitademing door de neus. De inademing is passief. Bhastrika heeft een duidelijke uitademing door de neus, de inademing is aktief en even sterk als de uitademing. Er is een uitvoering van de Bhastrika waarbij een van beide neusopeningen afgesloten is en na een aantal ademrondes gewisseld wordt met de andere neusopening, tenslotte beide neusopeningen geopend.

Om het feest compleet te maken, zijn er ook uitvoeringen van de Bhastrika met als aanwijzing: bovenlichaam geheel recht en beweginloos houden, alleen de buik beweegt; bovenlichaam op de uitademing ineen laten zakken, buikspieren duwen alle lucht uit de longen; armen worden zijwaarts opgeheven en op de uitademing krachtig gebogen tegen de flanken geduwd; de schouders worden mee opgetild op de inademing en op de uitademing laat je de schouders vallen.

Hoe doe ik de Bhastrika?

Verwarrend? Ga er maar aan staan, daar kom je toch niet meer uit? Volg de aanwijzingen van je leraar. Heb je geen leraar, dan kun je de volgende uitvoering aanhouden. Doe het niet zwaar in het begin, meer is niet beter. Je bouwt het rustig op in kracht, aantal, duur.

Begin rustig met drie tot vijf rondes van vijf ademhalingen, experimenteer met de vulling van je longen, neem telkens zoveel rust tussendoor dat de effecten verdwenen zijn. Hoofpijn, spierpijn, longpijn, keelpijn, duizeligheid zijn tekenen dat je te ver gaat. Niet doen bij hoge bloeddruk, zwangerschap, rugproblemen, oogproblemen, hartproblemen.

Zit in kleermakerszit, lotuhouding of siddhasana, handen op de knieen in jnanamudra, bovenlichaam recht. neem enkele rustige ademhalingen voor je begint. Adem met gebruik van je buikspieren in (buik bolt op), dan krachtig met je buikspieren uitademen. Nu pomp je als een balg met je buik op de in- en uitademingen. Na je laatste uitademing adem je even diep in, hou de adem even vast, dan adem je rustig uit. Dit was èèn ronde.

In Bhastrika 2 ga ik verder door op deze oefening, met een gevorderde manier van oefenen.

Video's van Bhastrika, om te vergelijken.

Nu nog wat video's met uitleg. Internet loopt over van aanwijzingen, maar niet altijd helder. Zo is de wikipedia pagina in het Nederlands volgens mij echt onjuist en soms is een video niet zozeer onjuist als wel potentieel verwarrend of net iets te vaag.

Alleen de buikspieren: Goede uitleg van Clare Hudson, die de Sivananda wijze omschrijft.

Nog een:

Vergelijk deze aanwijzing met de praktijk van swami Ramdev, die de schouders erg optilt: vanaf 8.07 min.

Dr. Surakshit geeft dezelfde uitvoering, alleen minder uitgesproken. Vanaf 1.58 min.

Een mogelijke uitleg voor de verschillen in uitvoering kan zijn, dat de hierboven getoonde uitvoeringen vooral bedoeld zijn om Ida en Pingala te stimuleren en te reinigen, terwijl de uitvoering met alleen de buikspieren vooral het navelgebied activeert en de prana naar Muladhara stuurt. Hieronder staat een video met ondertiteling waarin Yogi Anand Ji beide uitvoeringen toont (de eerste op de manier waar Sri Ram Dev grappen over maakt).

Helemaal sportief wordt het met GuruNanda.

Aangezien de Bhastrika ook emfyseemachtige verschijnselen kan oproepen in de longen, is dit stoten met de armen niet iets dat ik snel zal aanbevelen.

Stel je vragen in de comments en geef je reacties, ook als je het niet eens bent met het bovenstaande of fouten hebt ontdekt.